Investing.com – Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışı ekonomiyle mücadelede kararlılık mesajı verdi. Bazı meslek gruplarının 2024 yılında verdikleri gelir beyanlarını açıklayan Şimşek, kayıt dışılığın vergi adaletini bozduğunu ve düşük beyanların gerçekle örtüşmediğini belirtti.
Sanatçı ve sunucu grubu yüksek gelir beyan etti
Şimşek, Kanal 7 yayınında yaptığı açıklamada, aktör, aktris ve dublörlerin geçen yıl ortalama aylık brüt gelir beyanının 157 bin 265 lira olduğunu, müzisyen, ses sanatçısı ve sunucuların ise 136 bin 900 lira brüt gelir beyanında bulunduğunu açıkladı.
Bu meslek gruplarının beyanları diğer meslek gruplarına göre daha yüksek seyrederken, yine de kayıt dışılığın etkili olduğu alanlara yönelik denetimlerin devam edeceği vurgulandı. Şimşek, bu gelirlerin 2025 yılında verilen beyanlara dayandığını ifade etti.
Doktor ve eczacıların gelir beyanı devlettekinden düşük
Bakan Şimşek, özel sektörde çalışan doktorların ortalama aylık brüt gelir beyanının 61 bin 31 lira olduğunu açıkladı. Buna karşılık, aynı doktorların devlette çalışmaları durumunda geçen yılki brüt maaşlarının 226 bin 942 lira olacağını belirtti.
Eczacılar da benzer bir tablo çizdi. Özel sektörde faaliyet gösteren bir eczacı ortalama 66 bin 236 lira gelir beyan ederken, devlette çalışan bir eczacının brüt maaşı 107 bin 64 liraya ulaşıyor. Şimşek, bu farkların kayıt dışı kazanç şüphesini artırdığına dikkat çekti.
Kuyumcu, avukat, taksici: Beyanlar beklenenin çok altında
Kuyumcuların ortalama aylık brüt gelir beyanı 42 bin 360 lira olarak açıklandı. Şimşek, bu beyanların yapılan denetimlerle yükselmiş olmasına rağmen hâlâ düşük olduğunu belirtti.
Avukatlar ise ortalama aylık 33 bin 641 lira gelir beyan ederken, devlette çalışan bir avukatın en düşük brüt maaşının 100 bin 326 lira olduğunu hatırlatan Şimşek, bu farkın altını çizdi. Taksiciler 12 bin 961, restoran işletmeleri 20 bin 329, büfeler 11 bin 529, bakkal ve marketler 10 bin 149 lira gelir beyan etti.
Berberlerin geliri 5 bin liranın altında
Kadın kuaförleri ortalama 4 bin 729 lira, erkek kuaförleri ise 3 bin 633 lira brüt gelir beyanında bulundu. Bu rakamların, özellikle büyük şehirler ve turistik bölgeler açısından düşündürücü olduğunu vurgulayan Bakan Şimşek, “Bir restoran bir ay boyunca çalışacak ve brüt gelir beyanı 20 bin lira olacak; bu kabul edilemez” ifadelerini kullandı.
Şimşek, ayrıca 850 bin esnafın vergi muafiyeti kapsamında olduğunu ve bu durumun vergi gelirlerinin artmasını sınırladığını ifade etti.
Vergi oranları Avrupa’ya kıyasla düşük ama neden kayıt dışı?
Türkiye’de vergi ve prim gelirlerinin milli gelire oranının 2023 yılı itibarıyla yüzde 23,5 olduğunu açıklayan Şimşek, bu oranın Avrupa Birliği’nde yüzde 40, OECD ülkelerinde ise yüzde 33,9 seviyesinde olduğunu söyledi.
Şimşek, Türkiye’deki dolaylı vergi oranlarının OECD ortalamasıyla benzer olduğunu, ancak gelir vergisi ve kurumlar vergisinin milli gelir içindeki payının Avrupa’ya kıyasla düşük kaldığını belirtti. Türkiye’de gelir vergisinin milli gelire oranı yüzde 2,6 iken, AB’de bu oran yüzde 9,3, OECD’de ise yüzde 8,2 seviyesinde.
Yapay zeka ile kayıt dışına darbe geliyor
Vergi sistemindeki bu dengesizlikleri gidermek için yapay zeka algoritmalarıyla desteklenen bir yapı kuracaklarını belirten Şimşek, Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde Risk Analizi Genel Müdürlüğü’nün yetkilerinin artırılacağını ve teknolojinin tüm imkanlarından yararlanılacağını söyledi.
Şimşek, bu yapının tüm kayıt dışı faaliyetleri daha etkili biçimde takip edebileceğini ve denetimlerin daha hedefli hale getirileceğini ifade etti.
Konkordato ilan eden firma sayısı yüzde 1’in altında
Finansal koşullardaki sıkılaşmanın etkilerine de değinen Şimşek, ocak-haziran döneminde konkordato ilan eden firma sayısının 3 bin 72 olduğunu söyledi. Bu firmaların toplam özel sektör cirosundaki payı yüzde 0,69, ihracattaki payı yüzde 0,59, istihdamdaki payı yüzde 0,78 ve toplam kredilerdeki payı ise yüzde 0,88 olarak hesaplandı.
Bu veriler doğrultusunda Şimşek, konkordato ilan eden firmaların reel sektördeki payının yüzde 1’in altında kaldığını ve genel bilanço yapısının sağlıklı olduğunu ifade etti.
Karşılıksız çeklerde büyük bir sapma yok
Haziran itibarıyla karşılıksız çeklerin toplam çeklere oranının yüzde 2,6 olduğunu açıklayan Bakan Şimşek, bu oranın 12 yıllık ortalamanın yüzde 2,5 olduğunu belirterek ciddi bir sapma yaşanmadığını ifade etti. Ticari kredilerdeki tahsilat sorunlarının oranı ise yüzde 1,6 seviyesinde kaldı.
Bu rakamın tarihsel ortalamanın altında olduğunu söyleyen Şimşek, ticari kredilerde sistemik bir risk bulunmadığını belirtti.
“Enflasyon düşüyor” vurgusu: Fiyatlar değil, artış hızı yavaşlıyor
Enflasyon konusuna da değinen Şimşek, fiyatların düşmeyeceğini ancak artış hızının azalacağını vurguladı. “Enflasyonun düşmesi, fiyatların düşmesi demek değil” diyen Şimşek, bu yıl enflasyonu yüzde 30’un altına, gelecek yıl ise yüzde 20’nin altına çekmeyi hedeflediklerini belirtti.
Gelecek yıl için üst enflasyon bandını yüzde 18 olarak belirlediklerini açıklayan Şimşek, vatandaşların planlarını bu tahmin aralığına göre yapmaları gerektiğini söyledi.
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN